Dış ışın radyoterapi nedir?
Dış ışın radyoterapi nedir (External Beam Radiation Therapy)?
Dış ışın radyoterapi sırasında, ana tümör ve çevresindeki kanser hücrelerini yok etmek için cilt yoluyla hedeflenen kanserli bölgeye radyasyon ışını yönlendirilir. Yan etkileri en aza indirmek için, tedaviler tipik olarak birkaç hafta boyunca, Pazartesi'den Cuma'ya kadar haftanın beş günü verilir. Bu, radyasyon onkoloğu doktorunuzun planladığı şekilde, kanseri öldürmek için tümöre yeterli radyasyon dozunun verilmesini sağlarken, sağlıklı hücrelere iyileşmeleri için her gün zaman verir.
Dış ışın radyoterapi nasıl uygulanır?
Radyasyon ışını genellikle lineer hızlandırıcı adı verilen bir makine tarafından üretilir. Lineer hızlandırıcı veya LİNAK, tedavide kullanılan yüksek enerjili X-ışınları ve elektronlar üretebilen son derece gelişmiş bir tedavi cihazıdır. Cihazda tedavi uygulanmadan önce tedavinin planlanması gerekmektedir. Tedavinin planlaması sırasında, çevre normal dokuyu korurken tümöre etkili bir doz vererek tedavi etmek için, yüksek teknoloji ürünü tedavi planlama yazılımı kullanılarak ışının boyutu, şekli, vücuda ve tümöre nasıl yönlendirileceği hesaplanarak belirlenir.
Dış ışın radyoterapi sırasında, ana tümör ve çevresindeki kanser hücrelerini yok etmek için cilt yoluyla hedeflenen kanserli bölgeye radyasyon ışını yönlendirilir. Yan etkileri en aza indirmek için, tedaviler tipik olarak birkaç hafta boyunca, Pazartesi'den Cuma'ya kadar haftanın beş günü verilir. Bu, radyasyon onkoloğu doktorunuzun planladığı şekilde, kanseri öldürmek için tümöre yeterli radyasyon dozunun verilmesini sağlarken, sağlıklı hücrelere iyileşmeleri için her gün zaman verir.
Dış ışın radyoterapi nasıl uygulanır?
Radyasyon ışını genellikle lineer hızlandırıcı adı verilen bir makine tarafından üretilir. Lineer hızlandırıcı veya LİNAK, tedavide kullanılan yüksek enerjili X-ışınları ve elektronlar üretebilen son derece gelişmiş bir tedavi cihazıdır. Cihazda tedavi uygulanmadan önce tedavinin planlanması gerekmektedir. Tedavinin planlaması sırasında, çevre normal dokuyu korurken tümöre etkili bir doz vererek tedavi etmek için, yüksek teknoloji ürünü tedavi planlama yazılımı kullanılarak ışının boyutu, şekli, vücuda ve tümöre nasıl yönlendirileceği hesaplanarak belirlenir.
Dört boyutlu radyoterapi nedir?
Dört boyutlu radyoterapi nedir (4BRT, 4-Dimensional Radiation Therapy)?
Tümörler solunum, organ dolulukları gibi nedenlerle hareket ederler. Bu hareketi dikkate alan solunum ilişkili görüntüleme özelliği ile dört boyutlu tomografi kullanılarak hedef tümör bölgesinin belirlenmesi sonrası tedavi planlaması ve radyoterapi uygulanmasıdır. Özellikle akciğer, üst karın bölgesi, karaciğer yerleşimli tümörlerinin tedavisinde tercih edilir.
Tümörler solunum, organ dolulukları gibi nedenlerle hareket ederler. Bu hareketi dikkate alan solunum ilişkili görüntüleme özelliği ile dört boyutlu tomografi kullanılarak hedef tümör bölgesinin belirlenmesi sonrası tedavi planlaması ve radyoterapi uygulanmasıdır. Özellikle akciğer, üst karın bölgesi, karaciğer yerleşimli tümörlerinin tedavisinde tercih edilir.
Görüntü kılavuzluğunda radyasyon tedavisi nedir ?
Görüntü kılavuzluğunda radyasyon tedavisi nedir (IGRT, Image Guided Radiation Therapy)?
Görüntü kılavuzluğunda radyoterapi, kanser hücrelerini içeren dokuyu daha kesin ve güvenli bir şekilde hedeflemek ve sağlıklı dokuya zarar vermemek için görüntüleme teknolojisini kullanarak tedavi uygulanmasıdır. Vücuttaki tümörler organların doluluklarındaki (idrar, dışkı, gaz vb) günlük farklılıklar veya nefes alırken oluşan hareketler nedeniyle tedaviler arasında/sırasında hareket edebilir. Ayrıca, radyoterapi sürecinde, tümörde olabilecek küçülme, büyüme veya şekil değişiklikleri gibi değişiklikleri sürekli olarak izlemek ve bunlara uyum sağlamak gereklidir. Lineer hızlandırıcı adı verilen radyoterapi cihazları, radyasyon onkologlarının tedavi öncesi ve sırasında tümörün vücutta tam olarak nerede olduğunu doğrulayabilmesi için görüntüleme ekipmanı ile donatılmıştır. Görüntü kılavuzluğunda radyoterapi, radyasyonu kanserli dokuya daha doğru ve güvenli bir şekilde uygulamak için, radyoterapi verilmeden hemen önce tedavi odasında çekilen BT, X-ışınları, ultrason, MR gibi görüntüleme teknolojilerini kullanarak radyoterapi uygulanmasıdır. IGRT sırasında, planlama sırasında kullanılan BT görüntüleri ile tedavi öncesi alınan görüntüler karşılaştırılır. Böylece, gerekli düzeltmelerin yapılmasına olanak tanınır. Bu, doktorların çevre normal dokulardan kaçınırken kanseri daha iyi hedeflemesini sağlar. Bazen tümörün tam yerini saptamak üzere tümörün içine veya yakınına küçük işaretleyici yerleştirilir.
Görüntü kılavuzluğunda radyoterapi, kanser hücrelerini içeren dokuyu daha kesin ve güvenli bir şekilde hedeflemek ve sağlıklı dokuya zarar vermemek için görüntüleme teknolojisini kullanarak tedavi uygulanmasıdır. Vücuttaki tümörler organların doluluklarındaki (idrar, dışkı, gaz vb) günlük farklılıklar veya nefes alırken oluşan hareketler nedeniyle tedaviler arasında/sırasında hareket edebilir. Ayrıca, radyoterapi sürecinde, tümörde olabilecek küçülme, büyüme veya şekil değişiklikleri gibi değişiklikleri sürekli olarak izlemek ve bunlara uyum sağlamak gereklidir. Lineer hızlandırıcı adı verilen radyoterapi cihazları, radyasyon onkologlarının tedavi öncesi ve sırasında tümörün vücutta tam olarak nerede olduğunu doğrulayabilmesi için görüntüleme ekipmanı ile donatılmıştır. Görüntü kılavuzluğunda radyoterapi, radyasyonu kanserli dokuya daha doğru ve güvenli bir şekilde uygulamak için, radyoterapi verilmeden hemen önce tedavi odasında çekilen BT, X-ışınları, ultrason, MR gibi görüntüleme teknolojilerini kullanarak radyoterapi uygulanmasıdır. IGRT sırasında, planlama sırasında kullanılan BT görüntüleri ile tedavi öncesi alınan görüntüler karşılaştırılır. Böylece, gerekli düzeltmelerin yapılmasına olanak tanınır. Bu, doktorların çevre normal dokulardan kaçınırken kanseri daha iyi hedeflemesini sağlar. Bazen tümörün tam yerini saptamak üzere tümörün içine veya yakınına küçük işaretleyici yerleştirilir.
Solunum kontrollü radyoterapi nedir?
Radyoterapi sırasındaki solunum hareketlerinin dikkate alınarak ışınlama yapılmasıdır. Bu sayede ışınlama sırasında kalp ve akciğerlerin en az doza maruz kalması ve zarar görmemesi sağlanır. Bunun için özel solunum takip sistemleri kullanılarak radyoterapi uygulanır.
Stereotaktik radyoterapi / radyocerrahi nedir?
Stereotaktik radyoterapi / radyocerrahi nedir (SRT/SBRT/SRS, Stereotactic Radiotherapy, Stereotactic Body Radiotherapy, Stereotactic Radiosurgery)?
Stereotaktik radyoterapi, belirli kanserlerin tedavisinde kullanılan ve radyasyon ışınlarının çok hassas şekilde belli noktalara odaklanarak çok yüksek radyasyon dozunun verildiği bir tekniktir. Bu odaklanmış radyoterapi yöntemi, tümörlerin çok hassas şekilde hedeflenmesini sağlayan gelişmiş görüntüleme tekniklerini kullanarak çevre normal doku hasarını en aza indirirken kanserin daha etkili tedavisine imkan tanır. Stereotaktik tedaviler sıklıkla 3 cm altındaki tümörlerde etkin şekilde kullanılır. Geleneksel radyoterapi tipik olarak birkaç hafta boyunca her gün küçük dozlarda verilir. Stereotaktik radyoterapi ise sıklıkla özel planlama yapıldıktan sonra tek seferde veya 3-5 seferde uygulanır. Beyin tümörlerinin tedavisinde birden fazla uygulama gerçekleştirilirse ‘’stereotaktik radyoterapi’’, tek seferde uygulanırsa ‘‘stereotaktik radyocerrahi’’ denir. Radyocerrahi beyin dışında, vücuttaki başka bir organa yönelik uygulandığında ise ‘’stereotaktik beden radyoterapisi’’ olarak adlandırılır. Özellikle küçük boyutlu tümörlere uygulanan stereotaktik radyoterapi, geleneksel radyoterapiye kıyasla daha iyi sonuçların daha az yan etki ile elde edilmesini sağlamaktadır.
Stereotaktik radyoterapi, belirli kanserlerin tedavisinde kullanılan ve radyasyon ışınlarının çok hassas şekilde belli noktalara odaklanarak çok yüksek radyasyon dozunun verildiği bir tekniktir. Bu odaklanmış radyoterapi yöntemi, tümörlerin çok hassas şekilde hedeflenmesini sağlayan gelişmiş görüntüleme tekniklerini kullanarak çevre normal doku hasarını en aza indirirken kanserin daha etkili tedavisine imkan tanır. Stereotaktik tedaviler sıklıkla 3 cm altındaki tümörlerde etkin şekilde kullanılır. Geleneksel radyoterapi tipik olarak birkaç hafta boyunca her gün küçük dozlarda verilir. Stereotaktik radyoterapi ise sıklıkla özel planlama yapıldıktan sonra tek seferde veya 3-5 seferde uygulanır. Beyin tümörlerinin tedavisinde birden fazla uygulama gerçekleştirilirse ‘’stereotaktik radyoterapi’’, tek seferde uygulanırsa ‘‘stereotaktik radyocerrahi’’ denir. Radyocerrahi beyin dışında, vücuttaki başka bir organa yönelik uygulandığında ise ‘’stereotaktik beden radyoterapisi’’ olarak adlandırılır. Özellikle küçük boyutlu tümörlere uygulanan stereotaktik radyoterapi, geleneksel radyoterapiye kıyasla daha iyi sonuçların daha az yan etki ile elde edilmesini sağlamaktadır.
Üç boyutlu konformal radyoterapi nedir?
Üç boyutlu konformal radyoterapi nedir (3B-KRT, 3-Dimensional Conformal Radiation Therapy)?
Kanserli dokular ve riskli bölgeler farklı şekil ve boyuttadırlar. Üç boyutlu konformal radyoterapi, tümörün boyutunu, şeklini ve yerini belirlemek için özel görüntüleme tekniklerini kullanır. Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve/veya pozitron emisyon tomografisi (PET-BT) kullanılarak tümörün ve çevre organların ayrıntılı, üç boyutlu şekilleri oluşturulur. Sonrasında, alan şekillendirme blokları (Çok yapraklı kolimatör, MLC) ile radyasyon ışınları tümörün boyut ve şekline göre uyarlanır. Bu şekilde radyasyon ışınları hedefe hassas şekilde yönlendirildiğinden, çevre normal doku daha az radyasyon alır ve yan etkilerde düzelme sağlanır.
Kanserli dokular ve riskli bölgeler farklı şekil ve boyuttadırlar. Üç boyutlu konformal radyoterapi, tümörün boyutunu, şeklini ve yerini belirlemek için özel görüntüleme tekniklerini kullanır. Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve/veya pozitron emisyon tomografisi (PET-BT) kullanılarak tümörün ve çevre organların ayrıntılı, üç boyutlu şekilleri oluşturulur. Sonrasında, alan şekillendirme blokları (Çok yapraklı kolimatör, MLC) ile radyasyon ışınları tümörün boyut ve şekline göre uyarlanır. Bu şekilde radyasyon ışınları hedefe hassas şekilde yönlendirildiğinden, çevre normal doku daha az radyasyon alır ve yan etkilerde düzelme sağlanır.
Yoğunluk ayarlı radyoterapi nedir?
Yoğunluk ayarlı radyoterapi nedir (IMRT, Intensity Modulated Radiation Therapy) Volümetrik ark terapi (VMAT, Volumetric Modulated Arc Therapy)?
Yoğunluk ayarlı radyoterapi ve volümetrik ark terapi onkolojideki en önemli, en güncel gelişmelerden birisidir. Yoğunluk ayarlı radyoterapi, radyasyonun tümörün şekline uygun biçimlendirilmesine, farklı açılardan hesaplanarak iletilmesine olanak sağlayan özel üç boyutlu konformal radyoterapi şeklidir. IMRT/VMAT ile radyasyon ışını binlerce "ışıncık"a bölünebilir ve her bir ışıncığın yoğunluğu ayrı ayrı ayarlanabilir. Özel radyoterapi planlama sistemleri sayesinde milimetrik doğruluktaki bu ışıncıklar hedef tümör üzerinde kesiştirilir ve radyasyon dozunun üç boyutlu hedef tümör hacmine tam uyumu sağlanır. Bu ışıncıkları iletmek için makine, tedavi boyunca radyasyonu değişen şekillere dönüştürür. Böylece, IMRT/VMAT ile kanserli dokuların daha yüksek ve daha etkili, çevresindeki sağlıklı doku ve organların ise daha düşük doz alması sağlanır. Bu da tedavi şansını artırırken yan etki olasılığını azaltır.
Yoğunluk ayarlı radyoterapi ve volümetrik ark terapi onkolojideki en önemli, en güncel gelişmelerden birisidir. Yoğunluk ayarlı radyoterapi, radyasyonun tümörün şekline uygun biçimlendirilmesine, farklı açılardan hesaplanarak iletilmesine olanak sağlayan özel üç boyutlu konformal radyoterapi şeklidir. IMRT/VMAT ile radyasyon ışını binlerce "ışıncık"a bölünebilir ve her bir ışıncığın yoğunluğu ayrı ayrı ayarlanabilir. Özel radyoterapi planlama sistemleri sayesinde milimetrik doğruluktaki bu ışıncıklar hedef tümör üzerinde kesiştirilir ve radyasyon dozunun üç boyutlu hedef tümör hacmine tam uyumu sağlanır. Bu ışıncıkları iletmek için makine, tedavi boyunca radyasyonu değişen şekillere dönüştürür. Böylece, IMRT/VMAT ile kanserli dokuların daha yüksek ve daha etkili, çevresindeki sağlıklı doku ve organların ise daha düşük doz alması sağlanır. Bu da tedavi şansını artırırken yan etki olasılığını azaltır.
